एखादी वास्तु पाहात असताना कोणती खोली कुठल्या दिशेला येत आहे,त्यातही विशेष करुन शयनगृह यांना महत्व दिले जाते. त्या पाठोपाठ प्रामुख्याने शौचालय व त्या खालोखाल न्हाणीघराची दिशा तपासली जाते . प्रवेशद्वारालाही अगदी अनन्य साधारण महत्व दिले जाते. पण वास्तुशास्त्र एवढ्यावरच सिमीत आहे का? तर निश्चितच नाही. या पुर्वीही अनेक लेखांमध्ये उल्लेख केल्याप्रमाणे पृथ्वीतलावरील प्रत्येक सजीव निर्जीव गोष्ट एक वास्तु आहे. आणि म्हणुनच नुसत्या खोल्या योग्य दिशेला येऊन उपयोगी नाही तर खोलीतील प्रत्येक वस्तुची रचना - योजना योग्य दिशेला असायला हवी.
आपण प्रवेशद्वारापासुन सुरवात करु. प्रवेशद्वारात मध्यावर अथवा उजव्या कोपऱ्यात रांगोळी हवी. चपलांचा स्टॅन्ड बाहेर करायचा असल्यास डाव्या भागात करावा. उंबरठ्यावर लक्ष्मीची आत येणारी पावले असावीत. प्रवेशद्वारावर प्रथम स्त्रीचे नाव व मग पुरुषाचे नाव असावे. चौकटीच्या वरती बाहेरील बाजुने श्री गणेशाचे चित्र असावे. दिवाणखान्यात आग्नेय कोपऱ्यात पूर्व भिंतीला टीव्ही असावा. मुख्य बैठक पश्चिमेला तर उप बैठक दक्षिणेला व उत्तरेला असावी. दिवाणखाना उत्तर, ईशान्य अथवा पुर्व भागात आला असल्यास जास्त वजनाचे फर्निचर करु नये. मात्र दक्षिण, नैऋत्य अथवा पश्चिम भागात आला असता अधिकाधिक फर्निचर करावे. फर्निचर नेहमी दक्षिण अथवा पश्चिम भिंतीला लागुन करावे. दिवाणखान्यामध्ये एखादा आरसा ठेवायचा असल्यास पूर्व अथवा उत्तर भिंतीला ठेवावा. देवाचा एखादा फोटो लावल्यास उत्तर भिंतीवर लावावा. टीपॉय अथवा टेबल अगदी मध्यात न ठेवता दक्षिण अथवा पश्चिम भागात ठेवावे.
स्वयंपाक घरात मुख्य ओटा शक्यतो पूर्व दिशेलाच असावा. नाहीच जमल्यास पश्चिमेकडे चालेल. दक्षिणेपेक्षा उत्तरेचा पर्याय अधिक सोयीस्कर. फ्रीज वगळता इतर इलेक्ट्रिक उपकरणांची रचना आग्न्येय भागात करावी. तर फ्रीजची रचना उत्तर वायव्य भागात करावी. धान्यांसाठीचा रॅक पश्चिम वायव्य भागात असावा. तर हाताला लागणाऱ्या भांड्यांचा रॅक पूर्व उत्तर भागात केलात तरी चालेल. माळा पूर्व अथवा उत्तर भागात आल्यास त्याचा कमीत कमी वापर करावा तसेच तो अधिकाधिक स्वच्छ ठेवण्याचा प्रयत्न करावा. दक्षिण पश्चिम भागात आल्यास मात्र जुनी भांडी अथवा अडगळीचे सामान ठेवण्यास हरकत नाही. छोटा पाण्याचा पिंप/माठ ईशान्य भागात असावा. साठवण्याचे पाणी खुपच जास्त असल्यास दक्षिण भिंतीस ठेवावे.
शयनगृहाचा विचार अनेकार्थाने करावा लागतो. छोट्या घरांमध्ये शयनगृह हिच मुख्य खोली सुद्धा असते. शयनगृह कोणत्याही दिशेला येवो, पलंगाची योजना मात्र नैऋत्य भागात येईल असे पाहावे. झोपताना डोके दक्षिणेकडे तर पाय उत्तरेकडेच येतील याची काळजी घ्यावी. अपवादात्मक परिस्थितीत (हल्ली अपवादच जास्त झालेत) डोके पश्चिमेकडे तर पाय पूर्वेकडे यावेत. पैशाचे, दागदागिन्यांचे तसेच महत्वाच्या कागदपत्रांचे कपाट दक्षिण भिंतीला तर तोंड उत्तरेकडे घडाळ्याच्या विरुद्ध दिशेने उघडणारे हवे. त्यातच कपड्यांचे कपाट असल्यास हरकत नाही. मात्र कपड्यांचे स्वतंत्र कपाट करायचेच झाल्यास पश्चिम वायव्य भागात करावे. ड्रेसिंग टेबल विथ मिरर पूर्व भागात असावे. पलंगासमोर मात्र आरसा येणार नाही याची काळजी घ्यावी. माळ्यासाठी नियम तोच. दक्षिण पश्चिम भागात असल्यास अधिकाधिक सामान ठेवावे तर पूर्व उत्तर भागात असल्यास कमीत कमी सामान ठेवावे. शयनगृहात अभ्यासाचे अथवा कामकाजाचे टेबल करायचे असल्यास शक्यतो उत्तर भिंतीला त्या खालोखाल पूर्व भिंतीला करावे. शयनगृहात इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे टाळावीत. असल्यास ती आग्न्येय भागात दक्षिण भिंतीला असावीत.
आपण सकाळी घरातुन ऊर्जा घेऊन बाहेर पडतो, या उर्जेतूनच दिवसभर बाहेर श्रम करतो व संध्याकाळी घरी परततो. घरी परतेपर्यंत आपल्यातली ऊर्जा गेलेली असते आणि आपल्याला ती पुन्हा हवी असते. हि ऊर्जा म्हणजे घरातला प्राणवायू, घरातले सकारात्मक वातावरण. हा प्राणवायु घरामध्ये टिकवुन ठेवण्यासाठी हि सकारात्मकता चिरकाल राहण्यासाठी घरामध्ये इलेकट्रीक उपकरणांचा वापर अत्यंत नियंत्रित असणे गरजेचे आहे. वापर झाल्यानंतर हि उपकरणे बंद करावीत. कारण या उपकरणांमधुन सातत्याने कार्बन बाहेर पडत असतो, जो घरातील प्राणवायूचे प्रमाण कमी करुन नकारात्मकता निर्माण करतो. वास्तुशास्त्रामध्ये प्रत्येक वस्तुची स्वतःची अशी दिशा आहे. हि दिशा बव्हंशी आकारमान, वस्तुमान तसेच वापर यावरुन ठरवली जाते. ती ती वस्तु त्या त्या दिशेत ठेवली असता ती दीर्घकाळ टिकुन त्याचा अधिकाधिक लाभ आपण घेऊ शकतो.
आपण प्रवेशद्वारापासुन सुरवात करु. प्रवेशद्वारात मध्यावर अथवा उजव्या कोपऱ्यात रांगोळी हवी. चपलांचा स्टॅन्ड बाहेर करायचा असल्यास डाव्या भागात करावा. उंबरठ्यावर लक्ष्मीची आत येणारी पावले असावीत. प्रवेशद्वारावर प्रथम स्त्रीचे नाव व मग पुरुषाचे नाव असावे. चौकटीच्या वरती बाहेरील बाजुने श्री गणेशाचे चित्र असावे. दिवाणखान्यात आग्नेय कोपऱ्यात पूर्व भिंतीला टीव्ही असावा. मुख्य बैठक पश्चिमेला तर उप बैठक दक्षिणेला व उत्तरेला असावी. दिवाणखाना उत्तर, ईशान्य अथवा पुर्व भागात आला असल्यास जास्त वजनाचे फर्निचर करु नये. मात्र दक्षिण, नैऋत्य अथवा पश्चिम भागात आला असता अधिकाधिक फर्निचर करावे. फर्निचर नेहमी दक्षिण अथवा पश्चिम भिंतीला लागुन करावे. दिवाणखान्यामध्ये एखादा आरसा ठेवायचा असल्यास पूर्व अथवा उत्तर भिंतीला ठेवावा. देवाचा एखादा फोटो लावल्यास उत्तर भिंतीवर लावावा. टीपॉय अथवा टेबल अगदी मध्यात न ठेवता दक्षिण अथवा पश्चिम भागात ठेवावे.
स्वयंपाक घरात मुख्य ओटा शक्यतो पूर्व दिशेलाच असावा. नाहीच जमल्यास पश्चिमेकडे चालेल. दक्षिणेपेक्षा उत्तरेचा पर्याय अधिक सोयीस्कर. फ्रीज वगळता इतर इलेक्ट्रिक उपकरणांची रचना आग्न्येय भागात करावी. तर फ्रीजची रचना उत्तर वायव्य भागात करावी. धान्यांसाठीचा रॅक पश्चिम वायव्य भागात असावा. तर हाताला लागणाऱ्या भांड्यांचा रॅक पूर्व उत्तर भागात केलात तरी चालेल. माळा पूर्व अथवा उत्तर भागात आल्यास त्याचा कमीत कमी वापर करावा तसेच तो अधिकाधिक स्वच्छ ठेवण्याचा प्रयत्न करावा. दक्षिण पश्चिम भागात आल्यास मात्र जुनी भांडी अथवा अडगळीचे सामान ठेवण्यास हरकत नाही. छोटा पाण्याचा पिंप/माठ ईशान्य भागात असावा. साठवण्याचे पाणी खुपच जास्त असल्यास दक्षिण भिंतीस ठेवावे.
शयनगृहाचा विचार अनेकार्थाने करावा लागतो. छोट्या घरांमध्ये शयनगृह हिच मुख्य खोली सुद्धा असते. शयनगृह कोणत्याही दिशेला येवो, पलंगाची योजना मात्र नैऋत्य भागात येईल असे पाहावे. झोपताना डोके दक्षिणेकडे तर पाय उत्तरेकडेच येतील याची काळजी घ्यावी. अपवादात्मक परिस्थितीत (हल्ली अपवादच जास्त झालेत) डोके पश्चिमेकडे तर पाय पूर्वेकडे यावेत. पैशाचे, दागदागिन्यांचे तसेच महत्वाच्या कागदपत्रांचे कपाट दक्षिण भिंतीला तर तोंड उत्तरेकडे घडाळ्याच्या विरुद्ध दिशेने उघडणारे हवे. त्यातच कपड्यांचे कपाट असल्यास हरकत नाही. मात्र कपड्यांचे स्वतंत्र कपाट करायचेच झाल्यास पश्चिम वायव्य भागात करावे. ड्रेसिंग टेबल विथ मिरर पूर्व भागात असावे. पलंगासमोर मात्र आरसा येणार नाही याची काळजी घ्यावी. माळ्यासाठी नियम तोच. दक्षिण पश्चिम भागात असल्यास अधिकाधिक सामान ठेवावे तर पूर्व उत्तर भागात असल्यास कमीत कमी सामान ठेवावे. शयनगृहात अभ्यासाचे अथवा कामकाजाचे टेबल करायचे असल्यास शक्यतो उत्तर भिंतीला त्या खालोखाल पूर्व भिंतीला करावे. शयनगृहात इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे टाळावीत. असल्यास ती आग्न्येय भागात दक्षिण भिंतीला असावीत.
आपण सकाळी घरातुन ऊर्जा घेऊन बाहेर पडतो, या उर्जेतूनच दिवसभर बाहेर श्रम करतो व संध्याकाळी घरी परततो. घरी परतेपर्यंत आपल्यातली ऊर्जा गेलेली असते आणि आपल्याला ती पुन्हा हवी असते. हि ऊर्जा म्हणजे घरातला प्राणवायू, घरातले सकारात्मक वातावरण. हा प्राणवायु घरामध्ये टिकवुन ठेवण्यासाठी हि सकारात्मकता चिरकाल राहण्यासाठी घरामध्ये इलेकट्रीक उपकरणांचा वापर अत्यंत नियंत्रित असणे गरजेचे आहे. वापर झाल्यानंतर हि उपकरणे बंद करावीत. कारण या उपकरणांमधुन सातत्याने कार्बन बाहेर पडत असतो, जो घरातील प्राणवायूचे प्रमाण कमी करुन नकारात्मकता निर्माण करतो. वास्तुशास्त्रामध्ये प्रत्येक वस्तुची स्वतःची अशी दिशा आहे. हि दिशा बव्हंशी आकारमान, वस्तुमान तसेच वापर यावरुन ठरवली जाते. ती ती वस्तु त्या त्या दिशेत ठेवली असता ती दीर्घकाळ टिकुन त्याचा अधिकाधिक लाभ आपण घेऊ शकतो.
- होरापंडीत मयुरेश देशपांडे
अंकशास्त्र । वास्तुशास्त्र । रमलशास्त्र । होराशास्त्र । हस्तसामुद्रिकशास्त्र
भाग्यांक ज्योतिष व वास्तुशास्त्र सल्ला केंद्र, जुनी सांगवी पुणे २७
An ISO 9001:2015 Certified Consultancy
+९१ ८९७५ ३१२ ०५९ । +९१ २० २७२८ ०८३७
info.bhagyank@gmail.com | https://bhagyankjyotishvvastushastrasalla.blogspot.in/